Nauka

Na granici živog i neživog: Sve što bi trebalo da znate o virusima

Priroda virusa je takva da je on, možda, jedan od posljednjih pravih prirodnih neprijatelja čovjeka.

Virusi napaduju ćelije - Tanjug

No, nasuprot raširenom mišljenju, virusi nisu živa bića. Neki se ograđuju pa kažu da su virusi ‘na granici živog i neživog‘. Naučnici radije objašnjavaju da je to agent koji može da se razmnožava isključivo u svom domaćinu – čovjeku, životinji, biljci, bakteriji… Virusi nemaju ćelijsku građu niti svoj metabolizam, i uopšte nemaju karakteristike živog, piše “Nauka kroz priče“.

Naučnici vjeruju da su virusi nastali mnogo prije čovjeka i da ga oduvijek prate. Variola vera je, na primjer, najvjerovatnije počela da se širi oko 10.000 godina p.n.e. u Africi, a pretpostavlja se da je u ljudske poljoprivredne zajednice stigla preko glodara.

Prve indikacije biološke prirode virusa uočio je ruski naučnik Dimitrij Ivanovski 1892, da bi detaljniji opis virusa dao holandski naučnik Martinus Beejerink, koji je 1898. proučavao bolest biljke duhana.

Virus se sastoji iz dva dijela: genetskog materijala iz lanca DNК ili RNК, koji nosi genetsku informaciju, i iz genetskog materijala proteinskog omotača koji ga štiti. Neki virusi imaju još jednu zaštitu u obliku kaputa od lipida. Kada bi uveličali viruse, koji su inače prečnika uglavnom između 20 i 300 nanometara, mogli bi da primijetimo da se pojavljuju u najraznovrsnijim oblicima: od sfere, preko valjka i oblika koji podsjeća na raketu, do vrlo kompleksnih struktura.

Neki za domaćina biraju biljke, drugi životinje ili ljude, a treći bakterije. Kod čovjeka, mogu napasti kožu, pluća, nervni sistem, bilo koji unutrašnji organ čovjeka… Кada se domogne ljudskog tijela, virus prodire u ćeliju i njegov omotač se brzo razgrađuje.

Oslobađa se genetički materijal i počinje njegovo umnožavanje i ‘pakovanje’ u novi virus. Podmladak napušta ćeliju i prelazi u sljedeću, ponavljajući čitav proces sve dok mu to imuni sistem domaćina dozvoljava.

Influenca, koja je ovih dana među nama, je virusno, akutno, zarazno oboljenje, koje uglavnom utiče na disajni sistem. Virus influence, kao i većina drugih, sastoji se od ribonukleinske kiseline, okružene proteinskom ovojnicom i lipidnim omotačem iz kojeg izlaze štapići proteina hemaglutinina i neuroaminidaze. Prvi protein je zadužen za napad, a drugi za kretanje unutar ćelije.

Postoje tri tipa influenca virusa: A, B, i C. Prvi trenutno kruži među ljudskom populacijom (neke njegove varijante i među životinjama) kao poznati H1N1, H1N2, H3N2. Tip B je takođe uobičajen kod ljudi, ali ne uzrokuje pandemije, već samo epidemije, dok je tip C veoma blag po simptomima i ne uzrokuje čak ni epidemije.

No, problem sa virusom kao što je grip je taj što on stalno mutira, mijenjajući sekvence u svom genetičkom materijalu. Zato stalno nastaju nove forme koje imuni sistem domaćina ne može da prepozna i blagovremeno zaustavi.


Facebook komentari

Izneseni komentari su privatna mišljenja autora i ne odražavaju stavove redakcije portala Haber.ba. Molimo autore komentara da se suzdrže od vrijeđanja, psovanja i vulgarnog izražavanja. Portal Haber.ba zadržava pravo da obriše komentar bez prethodne najave i objašnjenja - Više o Uslovima korištenja...
Na vrh